Blogski #5 – Smiley-etiquette en musea

Na drie weken in Petersburg ben ik al helemaal gewend aan het leven hier. ’s Ochtends ga ik met de bus naar het NIP, na de colleges gaan we meestal met een paar mensen in het centrum wat rondlopen en dingen bekijken, daarna wordt er gegeten en vaak spreek ik ’s avonds met mijn buddy af, waarna ik weer met de bus naar huis ga. Het openbaar vervoer in Sint-Petersburg is wel een wereld op zichzelf. Bussen staan onder de strikte leiding van conductrices: oudere, strenge dames die bij elke stop nauwlettend in de gaten houden welke passagiers er niet inchecken en die zich vervolgens door de stampvolle bus heen wringen om bij iedereen zonder buskaart dertig roebel voor een kaartje op te halen. Wanneer de conductrice niet heeft gezien dat je hebt ingecheckt moet je het voor haar neus opnieuw doen en wanneer iemand aan de andere kant van de bus nog moet betalen baant ze zich door de op elkaar geperste forensen hardhandig een weg naar de ongelukkige. Het kopen van een kaartje kan overigens zomaar drie minuten duren, aangezien er zich meestal meerdere mensen om de conductrice heen verzamelen die allemaal met een briefje van 100 roebel betalen, waarna ze allemaal een handvol zorgvuldig uitgezochte roebels wisselgeld terugkrijgen – en dat in een overvolle, rijdende bus. Wanneer de conductrice bij hoge mate van uitzondering even niets omhanden heeft, gaat ze op de voor haar gereserveerde stoel staan en roept ze “Wie moet er nog betalen?!” alsof ze dat niet bij iedere passagier uit haar hoofd weet.

Het enige echte nadeel van mijn gastgezin is dat er geen metrostation in de buurt is. Ik moet overal met de bus naartoe en dat duurt lang en is niet de meest comfortabele manier van vervoer. Vanuit mijn flat kost het me bijna een uur om in het centrum te komen, omdat er overal in de stad files staan en er zowel ’s ochtends als ’s avonds een lange rij auto’s staat te wachten om de Neva over te steken. Naar bepaalde plaatsen kan ik ook een tram nemen, maar dat zijn zeer zeldzame verschijnselen die zo verschrikkelijk langzaam rijden en bij elke stop zo hard piepen en kraken dat lopen meestal een verstandigere optie is. Qua locatie en vervoer ben ik af en toe behoorlijk jaloers op mijn klasgenoten die in een appartementje aan de Nevski Prospekt zitten, met metrostations op elke straathoek.

Op het NIP hebben we onze docenten inmiddels al vrij goed leren kennen. Enkelen geven op een erg Russische manier les, maar de meeste docenten zijn zeer vriendelijk. Onze vertaallessen beginnen we nog steeds met krantenartikelen vol rampspoed en eindigen we met teksten van Toon Tellegen. Tijdens spreekvaardigheid worden er opdrachten gemaakt en praat de docent wat met ons over willekeurige zaken. Vorige week vroeg ze ons wat wij hier in Rusland nou missen.
“Kaas,” reageerde iemand.
“Ik ook, met dank aan jullie sancties,” antwoordde ze direct.

Elke donderdag hebben we kunstgeschiedenis in het Russisch museum, een college dat gegeven wordt door een ontzettend vriendelijke kunsthistoricus met een bizar gevoel voor humor. Het is een wat oudere man die haast zonder de vloer aan de raken door het museum huppelt en bij het binnenlopen van elke zaal sierlijk met zijn armen wappert alsof hij op het punt staat ten hemel te stijgen. Bij de portretten van tsaren vertelt hij met een brede glimlach over hun gruwelijke eindes en niet zelden legt hij met twinkelende ogen in geuren en kleuren uit hoe een bepaalde figuur doodgemarteld is. Ook bezit hij de gave om schilderijen in één enkele bijzin volledig de grond in te boren (“aan uw linkerzijde ziet u hetzelfde tafereel, maar dan van een minder getalenteerde artiest”) of snedige opmerkingen te maken over de kledingkeuze van de geportretteerde (“hij droeg zoals iedereen in die tijd een pruik, die hem volstrekt niet stond”). Ook voor mensen die niet zoveel met kunstgeschiedenis hebben is dit een vermakelijk college.

Ik ben inmiddels ook in de Hermitage geweest, wat naar mijn mening een ontzettend overgewaardeerd museum is. Je loopt van de ene reusachtige gouden zaal vol pracht en praal naar de andere en komt zoveel rijkdom en kunst tegen dat je er na een uur of twee wel weer klaar mee bent, zonder echt te weten wat je nou eigenlijk gezien hebt. Ik zou Petersburgbezoekers dan ook aanraden om zeker ook naar het Russisch museum te gaan, waar een veel interessantere en mooiere kunstcollectie hangt die je meeneemt door de hele geschiedenis van Rusland. De schilderijen zijn mooier, de kunst is Russisch en de sfeer is honderd keer beter. De Hermitage is uiteindelijk toch maar een aanstellerig, bij elkaar geraapt zootje.

De afgelopen weken heb ik ook regelmatig afgesproken met mijn Russische buddy Rob. Hij heeft me bijvoorbeeld geïntroduceerd in de Russische smiley-etiquette. Russen gebruiken, wanneer ze chatten, geen smileys die zoals de onze bestaan uit dubbele punten en haakjes, 🙂 en 🙁 voor de visueel ingestelden, maar voornamelijk haakjes. Heel veel haakjes. En aan het aantal haakjes achter de tekst moet ook aandacht besteed worden, want één haakje is gewoon vriendelijk, terwijl drie haakjes bijvoorbeeld breeduit glimlachen betekent. Een gesprek zou er dan ongeveer zo uit kunnen zien:
– Goedemorgen)
– Hoi!))
– Zin om vandaag af te spreken?
– Ja, leuk)))
Rob ziet het overmatige gebruik van haakjes in chats als een natuurlijke reactie op het feit dat de Russische taal zo hard klinkt en dat lijkt me wel een logische verklaring.

Rob heeft me de afgelopen week ook aan enkelen van zijn vrienden geïntroduceerd, die hij allemaal vroeg om iets positiefs over Rusland te vertellen, omdat hij zelf per ongeluk elke dag met horrorverhalen komt. Eén van zijn vrienden moest lang nadenken en antwoordde vervolgens: “We hebben veel gas en olie.”
Wel kwamen hij en een andere vriend er allebei afzonderlijk van elkaar mee dat het beste aan Rusland de mensen zijn, iets wat Rob zelf ook al had gezegd en wat ik hier elke dag opnieuw ervaar. Zo stond ik een paar dagen geleden met Irma te klungelen om onze OV-kaarten op te waarderen maar faalden we zoals alleen buitenlanders dat kunnen, en werden we meerdere keren (we zochten ons heil bij verschillende automaten) direct geholpen door Russen die ons gepruts niet konden aanzien. En de vriend van Rob die een dagje met ons naar Petropavlovskaja Krepost ging, een vesting in het noorden van de stad die een grote rol heeft gespeeld in de Revolutie en waar bijna alle tsaars tegenwoordig begraven liggen, gaf me vol enthousiasme in het Russisch een halve geschiedenisles over deze plaats.
Het grootste nadeel van Sint-Petersburg is dan ook dat ik er over een paar maanden weer weg moet.

Hermitage

De Neva

Petropavlovskaja Krepost

De graftombes van de tsaren. Linksboven ligt Catherine de Grote, rechtsonder Peter de Grote.

Het graf van Peter de Grote

Goed jasje, Nicolaas

Mijn straat ‘s nachts